Máy bơm đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực từ cấp nước sinh hoạt, các nhà máy công nghiệp và nông nghiệp. Việc kiểm tra tình trạng và bảo dưỡng hệ thống máy bơm yêu cầu các kỹ sư phải thực hiện rất nhiều đầu mục công việc. Trong đó, việc căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm là một trong những việc quan trọng cần thực hiện vì nó ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu suất hoạt động và tuổi thọ máy bơm.
Trong nội dung bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, hậu quả và cách phát hiện tình trạng trục máy bơm bị lệch đồng tâm. Ngoài ra, những phương pháp khắc phục hoặc hạn chế tình trạng này cũng sẽ được giới thiệu. Cùng bắt đầu thôi!
Căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm là gì?
Căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm là việc căn chỉnh đồng tâm trục giữa máy bơm và động cơ sao cho chúng nằm chính xác trên 1 đường thẳng gọi là trục đồng tâm. Quá trình căn chỉnh sẽ giúp hệ thống hoạt động ổn định, không gây nên tình trạng rung lắc mạnh do trục quay lệch quỹ đạo làm ảnh hướng đến các bộ phận trên máy bơm như vòng bi, khớp nối hay phớt kín cơ khí. Phương pháp căn chỉnh cũng được áp dụng trên những loại máy móc khác như quạt gió hay máy nén khí.
Căn chỉnh đồng tâm ảnh hưởng đến hiệu suất máy bơm ra sao?
Tối ưu được hiệu suất, nâng cao độ bền và kéo dài tuổi thọ là mục tiêu hướng tới khi vận hành máy bơm. Vì vậy, việc căn chỉnh đồng tâm máy bơm là một trong những việc cơ bản nhất cần được thực hiện. Máy bơm được căn chỉnh đúng cách, độ dung sai thấp sẽ giúp tối ưu hiệu suất năng lượng mà động cơ truyền đến máy bơm.
Bất cứ dạng mất cân bằng nào trong khi hoạt động đều dẫn đến việc suy giảm hiệu suất hoạt động và làm hư hại đến các bộ phận bên trong máy bơm. Có thể kể đến những dạng mất cân bằng như sau:
- Lệch tâm (Radial Misalignment): Xảy ra khi trục của động cơ và máy bơm song song với nhau nhưng không đồng tâm.
- Lệch trục (Axial Misalignment): Xảy ra khi trục động cơ và máy bơm song song và đồng tâm nhưng khoảng cách giữa trục động cơ và máy bơm lại quá lớn
- Lệch góc (Angular Misalignment): Xảy ra khi đường tâm trục của động cơ và máy bơm không song song mà tạo thành góc nghiêng
Vậy hậu quả của việc máy bơm bị mất cân bằng trục là gì? Chúng ta có thể kể đến một số hậu quả như sau:
- Gây hư hỏng các bộ phận ma sát: Các bộ phận chịu nhiều ma sát bên trong máy bơm như phớt kín cơ khí, vòng bi, khớp nối hay trục động cơ và máy bơm sẽ sớm gặp tình trạng mòn hỏng hơn.
- Khả năng gây rò rỉ: Là hậu quả của việc phớt kín cơ khí bị mòn hỏng sớm. Rò rỉ chất lỏng ra khỏi máy bơm dẫn đến giảm hiệu suất hoạt động, lãng phí tài nguyên nước và gia tăng chi phí bảo dưỡng thay thế vật tư bị hỏng
- Gia tăng độ ồn và độ rung: Khi các bộ phận trên máy bơm chịu nhiều ma sát hơn sẽ làm độ ồn và độ rung của máy bơm tăng lên. Việc này làm giảm hiệu suất và tuổi thọ của máy bơm và tiếp tục làm gia tăng mức độ hư hại của các bộ phận chịu ma sát của máy bơm.
- Giảm hiệu suất máy bơm: Như đã đề cập ở trên, khi máy bơm mất cân bằng đồng tâm trục sẽ giảm hiệu suất, tiêu hao nhiều năng lượng điện hơn để duy trì lưu lượng và cột áp mong muốn của máy bơm.
- Gia tăng chi phí vận hành và bảo dưỡng: Đây là hậu quả của những tình trạng trên. Máy bơm giảm tuổi thọ, các bộ phận chịu nhiều ma sát và suy giảm hiệu suất dẫn đến việc chi phí vận hành và bảo dưỡng gia tăng. Đây là điều mà không doanh nghiệp khai thác vận hành máy bơm nào muốn gặp phải.
Cân bằng đồng tâm trục máy bơm đem lại hiệu quả ra sao?
Việc thực hiện cân bằng trục sẽ khắc phục được những tình trạng trên. Có thể kể đến như:
- Gia tăng hiệu suất hoạt động của máy bơm
- Kéo dài tuổi thọ máy bơm và các bộ phận mau mòn mau hỏng
- Giảm độ ồn và độ rung
- Hạn chế máy bơm gặp sự cố trong khi đang hoạt động
- Tiết kiệm chi phí và thời gian bảo dưỡng sửa chữa
Việc thực hiện kiểm tra và xử lý khi phát hiện máy bơm gặp sự cố là vô cùng quan trọng để duy trì hiệu quả hoạt động của máy bơm. Hãy liên hệ ngay với những nhà thầu có kinh nghiệm trong việc thực hiện căn chỉnh trục máy bơm và bảo dưỡng tổng thể hệ thống để được trợ giúp và có thể xử lý được nguyên nhân tận gốc.
Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng lệch trục?
Có một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng lệch đồng tâm trục như sau:
- Lắp đặt máy bơm sai phương pháp: Việc không đảm bảo tình trạng lắp đặt hoặc lắp đặt không đúng với hướng dẫn của nhà sản xuất máy bơm là 1 trong những nguyên nhân dẫn đến máy bơm bị lệch đồng tâm trục.
- Vòng bi gặp sự cố: Vòng bi sau một thời gian hoạt động sẽ dần mòn hỏng cho dù có được cấp đủ chất bôi trơn. Khi vòng bi mòn hỏng sẽ làm tăng độ rung của trục động cơ và máy bơm, dẫn đến tình trạng lệch đồng tâm trục.
- Bệ bơm không chắc chắn: Bệ máy bơm là nơi mà động cơ và đầu bơm sẽ được đặt lên trên. Nếu bệ bơm không chắc chắn hoặc việc căn chỉnh sử dụng miếng đệm chèn dưới chân bơm và động cơ không được thực hiện đúng cách sẽ dẫn đến tình trạng lệch trục. Thường xuyên kiểm tra tình trạng bệ bơm, miếng đệm chèn dưới đế bơm, động cơ và siết lại bulong chân đế sẽ giảm thiểu được sự cố.
Ngoài ra còn những nguyên nhân như khớp nối mòn hỏng hay mất cân bằng cánh bơm cùng dẫn đến tình trạng lệch trục. Việc thực hiện kiểm tra và bảo dưỡng máy bơm định kỳ với những nhà thầu có kinh nghiệm sẽ giúp các doanh nghiệp vận hành tìm ra được nguyên nhân cốt lõi dẫn đến vấn đề lệch trục.
Làm thế nào để căn chỉnh đồng tâm trục?
Có nhiều phương pháp căn chỉnh đồng tâm trục từ đơn giản đến phức tạp. Tuy nhiên, tại công ty P&F chúng tôi, 2 phương pháp được áp dụng đó chính là kết hợp đồng hồ so và thiết bị căn chỉnh bằng laser
- Căn chỉnh đồng tâm bằng thiết bị laser: Đây là phương pháp hiện đại nhất để căn chỉnh đồng tâm trục. Sử dụng các chùm tia laser để đo đạc căn chỉnh một cách chính xác và ghi nhận lại những dữ liệu đơn giản giúp người thực hiện tham khảo và căn chỉnh được chính xác. Phương pháp này sẽ tối ưu được thời gian, chi phí và độ chính xác nên được chúng tôi áp dụng trong các hoạt động lắp đặt và bảo dưỡng.
- Đồng hồ so: Đồng hồ so được chúng tôi áp dụng để đo đạc kết quả trước và sau khi thực hiện căn chỉnh bằng thiết bị căn laser nhằm đem đến kết quả trực quan nhất và hạn chế được sai sót
Tổng kết
Vừa rồi chúng ta đã tìm hiểu những khái niệm rất cơ bản về căn chỉnh đồng tâm trục máy bơm. Có thể rút ra một số ý chính như sau:
Căn chỉnh đồng tâm là hành động hiệu chỉnh sao cho tâm của trục động cơ và máy bơm sẽ đồng tâm với nhau và khoảng cách giữa chúng nằm trong dung sai cho phép
Thực hiện cân chỉnh đồng tâm chính xác sẽ giúp máy bơm gia tăng hiệu suất hoạt động, kéo dài tuổi thọ và tiết kiệm chi phí vận hành
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng lệch đồng tâm, cần có những chuyên gia về bảo dưỡng và sửa chữa máy bơm kiểm tra và tư vấn để tìm được nguyên nhân gốc rễ
Phương pháp căn chỉnh đồng tâm hiệu quả và tiết kiệm nhất là sử dụng thiết bị căn chỉnh đồng tâm laser và đồng hồ so
Nếu quý doanh nghiệp có những câu hỏi hay cần tư vấn về việc thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng hay cung cấp các thiết bị và vật tư máy bơm và quạt công nghiệp thì hãy liên hệ với chúng tôi. Nhà thầu P&F đã có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp vật tư trang thiết bị và các gói bảo dưỡng định kỳ máy bơm và quạt công nghiệp. Chúng tôi tự tin có thể giải đáp các thắc mắc và hợp tác với quý vị trong những dự án bảo dưỡng thiết bị máy bơm trong tương lai. Rất hân hạnh được hợp tác cùng các quý doanh nghiệp.
